Witamina K

We krwi zdrowego człowieka znajduje się wiele różnych czynników krzepnięcia, które biorą udział w tworzeniu się skrzepów i hamują krwawienia. Witaminie K zawdzięczamy nie tylko właściwą krzepliwość krwi. Zmniejsza ona także nadmierne krwawienia miesiączkowe, hamuje rozwój nowotworów i uwapnia kości, co chroni przed osteoporozą.


Witamina K jest niezbędna do utrzymania prawidłowych procesów krzepnięcia. Odpowiada za procesy syntezy osoczowych czynników krzepnięcia II, VII, IX i X w wątrobie. Dlatego niedobór witaminy K skutkuje zmniejszeniem stężenia protrombiny w osoczu, wydłużeniem czasu krzepnięcia i zwiększeniem ryzyka krwawienia.
Człowiek pokrywa swoje potrzeby w zakresie witaminy K z dwóch źródeł, tj. żywności i syntezy bakteryjnej w jelitach. Prawie połowa dziennego zapotrzebowania jest pokrywana przez warzywa, reszta pochodzi ze źródła bakteryjnego.

Pierwsza jej postać, zwana witaminą K1, występuje m.in. w warzywach o zielonych liściach (np. brokuły, sałata, kapusta, szpinak), w truskawkach, oleju sojowym i niektórych produktach pochodzenia zwierzęcego (np. jaja, wątroba wołowa).Produktem spożywczym zawierającym najwięcej tej witaminy jest japońskie natto, tradycyjna potrawa sporządzana ze sfermentowanych ziaren soi.
Następną postać witaminy – witaminę K2 – wytwarzają bakterie w jelitach. Z kolei wyprodukowana sztucznie witamina K, nazywana K3, służy do uzupełniania niedoborów i może występować pod postacią rozpuszczalną w tłuszczach lub w wodzie.

Niedobór witaminy K

Organizm ludzki przechowuje niewielkie ilości witaminy K, które wystarczają zaledwie na kilka dni. Dlatego objawy niedoboru witaminowego mogą pojawić się dość szybko w przypadku jej braku w diecie lub w zaburzeniach produkcji jelitowej np. po terapii antybiotykami. U kobiet poziom estrogenu we krwi może wpływać na poziom witaminy K niezależnie od jego obecności w diecie. Niedobór witaminy K pojawia się również w przypadku zaburzeń trawienia i wchłaniania oraz prowadzenia żywienia pozajelitowego. Często występuje u osób chorych na mukowiscydozę. Może pojawiać się w chorobach wątroby przebiegających z zaburzeniami wydzielania żółci.
Niedobór witaminy K u dorosłych zdarza się w przypadku ciężkich chorób jelit, wątroby i przy długotrwałym leczeniu antybiotykami. Leki obniżające poziom cholesterolu we krwi hamują wchłanianie witaminy K.
U osób starszych, chorych na serce lub po udarze mózgu, przyjmujących leki przeciwzakrzepowe jej działanie jest blokowane co może stać się przyczyną osteoporozy. Długie stosowanie tych leków zwiększa złamania kości.


Witamina K u niemowląt

Zbyt mała podaż witaminy K występuje u niemowląt do ukończenia 1 roku życia dlatego, że jej ilość w pokarmie naturalnym jest niewystarczająca. Ponadto noworodki posiadają małe zapasy tej witaminy, ponieważ witamina K tylko w niewielkim stopniu przenika przez łożysko, po porodzie natomiast mleko matki zawiera jej zbyt mało. U niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym produkcja witaminy K przez bakterie jelitowe rozpoczyna się dopiero po ukończeniu 2 tygodnia życia. Natomiast niemowlęta karmione naturalnie posiadają inną florę bakteryjną (tzw. bifidobakterie), która praktycznie nie produkuje witaminy K. Z tego względu niezbędne jest uzupełnianie tej witamina do momentu odpowiedniego urozmaicenia diety. Podawanie witaminy K u niemowląt zapobiega występowaniu krwawień z różnych narządów, które określane są jako choroba krwotoczna noworodków.

Witamina K - znaczenie dla zdrowia

Z ostatnich badań wynika, że witamina K pełni istotną rolę w absorpcji wapnia przez kości. Bierze udział w przemianach białka osteokalcyny, które odpowiada za mineralną dojrzałość kości. Subkliniczny niedobór witaminy K, który nie daje zaburzeń krzepnięcia jest czynnikiem rozwoju osteoporozy. Z wiekiem dochodzi to utraty gęstości kości i osłabienia kośćca. U starszych kobiet przyjmujących pokarmy ubogie w witaminę K znacznie częściej dochodzi do złamania szyjki kości udowej oraz kompresyjnego złamania kręgów. Ponadto osteokalcyna wpływa na zmniejszenie insulinooporności poprzez ekspresję genów insuliny. Prawidłowe stężenia witaminy K zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 oraz może wpływać na złagodzenie jej przebiegu. Ponadto witamina K2 poprawia jakość tkanki kostnej u pacjentów z cukrzycą, co jest szczególnie istotne dla diabetyków predystynowanych do złamań.
Przyczyną niedoboru witaminy K jest przyjmowanie preparatów antybiotykowych, które niszczą bakterie produkujące witaminę K. Niedobór witamin K spowodowany bywa też przez diety odchudzające i zbyt rzadko jadane warzywa zielonolistne.

Zalecane dzienne spożycie witaminy K:

Zalecane dzienne spożycie (RDA) witaminy K wynosi 75 µg. Leczniczo podaje się zwykle 10 mg dziennie. U noworodków dawkowanie profilaktyczne jest inne. Początkowo podaje się dużą jednorazową dawkę 0,5-1 mg, a następnie kontynuuje 25µg dziennie. Dawki te mogą być modyfikowane w zależności od zapotrzebowania organizmu.

Leczniczo witaminę K podaje się w zaburzeniach krzepnięcia. W czasie przyjmowania większych jej dawek należy kontrolować parametry krzepnięcia, a dawka ustalana jest na podstawie czasu protrombinowego, tj. czasu potrzebnego na powstanie skrzepu. Należy unikać jej stosowania u pacjentów pozostających na leczeniu przeciwzakrzepowym.

UWAGA!!!
Wysokie dawki witaminy K mogą wydłużyć czas krzepnięcia i zwiększyć ryzyko krwawienia. Jeśli ktoś się leczy preparatami przeciwkrzepliwymi powinien ograniczyć przyjmowanie produktów spożywczych bogatych w witaminę K, gdyż może ona obniżać skuteczność leków przeciwkrzepliwych. U noworodków podanie zbyt dużej ilości witaminy może wywołać hiperbilirubinemię.

Podczas pisania tego posta korzystałam ze stron:
http://bazalekow.mp.pl/leki/doctor_subst.html?id=313
http://pl.wikipedia.org/wiki/Witamina_K
http://www.witaminy.org.pl/witamina-k/


Preparaty z vit. K dostępne bez recepty:

Są to głównie preparaty w kroplach doustnych, bądź w kapsułkach wyciskanych do ust dla dzieci np.

 

Witamina K występuje również w preparatach łączonych np. z vit D3